دکتر مصطفی جعفری-وکیل متخصص شهرداری
وکیل اعتراض به رای کمیسیون ماده 100
اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 شهرداری
وکیل کمیسیون ماده 100 کیست؟
به وکیلی که در دعاوی مرتبط با شهرداری ها به ویژه دفاع از حقوق شهروندان در کمیسیون ماده 100 و اعتراض به آراء صادره از کمیسیون مذکور دارای اطلاعات کافی علمی و تجربه عملی باشد وکیل متخصص کمیسیون ماده 100 گفته می شود.اصولا وکیل دعاوی شهرداری در ارتباط با ساخت و ساز شهروندان در املاک خویش و تخلفات اعلامی شهرداری ها در کمیسیون ماده 100 مبادرت به دفاع از موکل خویش نموده و در صورت نیاز اقدام به اعتراض به رای به کمیسیون ماه 100 می نماید.
کمیسیون ماده 100 شهرداری چیست؟
قانونگذار در بسیاری از موارد برای حل و فصل اختلافات مردم با نهادهای عمومی اقدام به تعیین نهادی غیر از دادگستری نموده است. یکی از اختلافات بسیار رایج مردم با نهادهای عمومی، اختلاف درخصوص تخلفات ساختمانی بین شهروندان و شهرداری است قانونگذار برای رسیدگی به این اختلاف در ماده 100 قانون شهرداری ها، کمیسیونی موسوم به کمیسیون ماده 100 را پیش بینی کرده است که برابر قوانین مربوط به حوزه شهرسازی به اختلافات طرفین رسیدگی نموده و اقدام به صدور رای می نماید.
ترکیب اعضاء کمیسیون ماده 100 کدامند؟
کمیسیون ماده 100مركب از نماينده وزارت كشور بانتخاب وزير كشور و يكي از قضات دادگستري بانتخاب وزير دادگستري و يكي از اعضاي شورای اسلامی شهر می باشد اما در عمل معمولا عضو شورای شهر نقش بیشتری در صدور آراء ایفا می نماید.
محل تشکیل جلسات کمیسیون ماده 100 کجاست؟
در شهرهای کوچک معمولا محل تشکیل جلسات کمیسیون مذکور در ساختمان شهرداری همان شهر می باشد ولی در کلانشهرها عموما ساختمان مستقلی برای تشکیل جلسات کمیسیون مارالاشاره اختصاص داده می شود به عنوان نمونه در شهر تهران کمیسیون ماده 100 در خیابان سنایی، نرسیده به خیابان شهید مطهری ، ساختمان شماره۷ شهرداری تهران – اداره کل امور اجرایی کمیسیون ماده 100 تشکیل جلسه می دهد که وکیل کمیسیون ماده 100 تهران برای حضور در جلسات و دفاع از حقوق موکل خویش به این ساختمان مراجعه می نماید.
اقسام کمیسیون ماده 100 کدام است؟
کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری ها به دو قسم تقسیم می شود. نخست، کمیسیون بدوی و دوم، کمیسیون تجدیدنظر. اختلافات بین شهرداری و شهروندان ابتدا در کمیسیون بدوی رسیدگی می شود که رای کمیسیون بدوی قابل اعتراض در کمیسیون تجدیدنظر می باشد و اعضای کمیسیون تجدیدنظر با همان ترکیب کمیسیون بدوی است ولیکن اشخاص شرکت کننده متفاوت از اشخاص صادر کننده رای کمیسیون بدوی می باشند.
صلاحیت رسیدگی کمیسیون ماده 100 چیست؟
اولین موضوعی که وکیل متخصص کمیسیون ماده 100 در مواجهه با پرونده مربوط با کمیسیون مذکور باید مدنظر قرار دهد این است که آیا موضوع اختلافی بین شهرداری و شهروند در صلاحیت کمیسیون مذکور است یا خیر؟ به عنوان نمونه اختلافات مربوط به عوارض در صلاحیت کمیسیون مذکر نبوده بلکه در صلاحیت کمیسیونی دیگر تحت عنوان کمیسیون ماده 77 می باشد. ویا موضوع تغییر کاربری درصلاحیت کمیسیون ماده 5 قانون شورای عالی شهرسازی و معماری قرار دارد.
برای مطالعه بیشتر درخصوص کمیسیون ماده 77 کلیک کنید.
صلاحیت های کمیسیون ماده 100 عموما در تبصره های ماده 100 قانون شهرداری ها و بعضا در مواد دیگر از جمله بند 24 ماده 55 قانون شهرداری ها آمده اسنت که به شکل خلاصه می توان گفت موارد زیر در صلاحیت کمیسیون ماده 100 قرار دارد. نخست) اختلافات شهرداری با شهروندان درخصوص تخلفات ساختمانی از جمله احداث بنا بدون دریافت پروانه ساختمانی، احداث بنا مازد بر تراکم مندرج در پروانه ساخت، کسری پارکینگ ، تجاوز به معبر و دوم)تغییر کاربرد و نحوه استفاده از ساختمان از کاربرد مندرج در پروانه ساخت به کاربرد دیگر از جمله مسکونی به تجاری.
از طرف دیگر دعاوی الزام شهرداری به انجام تکالیف قانونی خویش در صلاحیت کمیسیون ماده 100 نیست. برای نمونه در صورتی که شهروندی جهت دریافت پروانه ساخت به شهرداری مراجعه نموده و شهرداری از صدور پروانه خودداری نموده باشد در این صورت الزام به صدور پروانه ساخت از طریق دیوان عدالت اداری صورت می گیرد و کمیسیون ماده 100 مرجع صالح به رسیدگی به این اختلاف نیست.
نحوه رسیدگی کمیسیون ماده100 چگونه است؟
شروع به رسیدگی در کمیسیون ماده 100 اصولا با اعلام تخلفات از سوی شهرداری صورت می گیرد ولی در مواقع استثنائی با توجه به رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عدالت اداری، همسایگان و مجاوران متضرر از ساخت وساز نیز می توانند اعتراض خویش را در کمیسیون ماده 100 ثبت کنند و کمیسیون مذکور مکلف به رسیدگی می باشد.
مطابق تبصره 1 ماده 100 قانون شهرداری ها «كميسيون پس از وصول پرونده به ذينفع اعلام مينمايد كه ظرف ده روز توضيحات خود را كتباً ارسال دارد پس از انقضاء مدت مذكور‌كميسيون مكلف است موضوع را با حضور نماينده شهرداري كه بدون حق رأي براي اداي توضيح شركت ميكند ظرف مدت يكماه تصميم مقتضي بر‌حسب مورد اتخاذ كند در موارديكه شهرداري از ادامه ساختمان بدون پروانه يا مخالف مفاد پروانه جلوگيري ميكند مكلف است حداكثر ظرف يك‌هفته از تاريخ جلوگيري موضوع را در كميسيون مذكور مطرح نمايد در غير اينصورت كميسيون بتقاضاي ذينفع بموضوع رسيدگي خواهد كرد. …» کمیسیون بدوی پس از رسیدگی به موضوع اختلاف اقدام به صدور رای می نماید که برابر تبصره 10 ماده 100 «در مورد آراء صادره از كميسيون ماده صد قانون شهرداري هرگاه شهرداري يا مالك يا قائم مقام او از تاريخ ابلاغ رأي ظرف مدت ده روز نسبت به آن رأي اعتراض نمايد، مرجع رسيدگي به اين اعتراض كميسيون ديگر ماده صد خواهد بود كه اعضاي آن غير از افرادي مي باشند كه در صدور رأي قبلي شركت داشته اند. رأي اين كميسيون قطعي است»
انواع آراءکمیسیون ماده 100 کدام است؟
وکیل مجرب در کمیسیون ماده 100 توان باز شناسایی انواع آراء کمیسیون ماده 100 و اتخاذ دفاع مناسب در برابر این آراء را دارد. آراء کمیسیون ماده 100 معمولا به سه دسته تقسیم می شود. نخست) رای قلع و قمع بنا یا تخریب مستحدثات، دوم) رای به پرداخت جریمه و سوم) رای به اعاده کاربری مصرح در پروانه ساخت. هریک از این آراء دارای شرایط مشخص وقانونی خود می باشد که در صورت عدم رعایت هر یک از این شروط، دیوان عدالت اداری مبادرت به نقض رای کمیسیون ماده 100 می نماید.
ملاک زمانی محاسبه جریمه در کمیسیون ماده 100 چیست؟
سوال مهمی که در زمینه آرای صادره از سوی کمیسیون ماده 100 مبنی بر جریمه مطرح می شود این است که مبنا و ملاک زمانی محاسبه میزان جریمه بر چه اساسی است، زمان وقوع تخلف و یا زمان صدور رای؟ این موضوع مورد اختلاف شهروندان و شهرداری بود که در نهایت هیات عمومی دیوان عدالت اداری با صدور یک رای وحدت رویه اعلام نمود که ملاک محاسبه میزان جریمه، زمان وقوع تخلفات ساختمانی است و کمیسیون ماده 100 نمی تواند زمان صدور رای را ملاک محاسبه جریمه قرار دهد.
لازم به ذکر است پرداخت جریمه تخلفات نافی حق شهرداری در دریافت عوارض اضافه بنا نمی باشد که امروزه این عوارض به عوارض بعد از کمیسیون معروف است درخصوص ملاک محاسبه این عوارض اما باید گفت در تعیین میزان این عوارض زمان محاسبه عوارض بعد از کمیسیون، ملاک محاسبه میزان عوارض است. وفق آرای شماره های ۴۲ مورخ 25/2/1378 و ۲۱۰ مورخ 2/4/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری جریمه به نرخ زمان وقوع تخلف و عوارض به نرخ روز محاسبه می شود.
نکته ای که ذکر آن خالی از فایده نیست این است که برخلاف آراء جریمه کمیسیون ماده 100، در آراء جریمه کمیسیون ماده 99 که به تخلفات خارج از محدوده و حریم شهرها رسیدگی می نماید ملاک زمانی محاسبه میزان جریمه، زمان صدور رای کمیسیون ماده 99 می باشد.
نحوه اجرای آراء کمیسیون ماده 100 چگونه است؟
آراء کمیسیون ماده 100 پس از قطعیت لازم الاجرا می باشند که این رای قطعی عبارت است از رای کمیسیون بدوی که در موعد 10 روزه نسبت به آن اعتراض نشده باشد و همچنین رای کمیسیون تجدیدنظر در صورت اعتراض به رای کمیسیون بدوی. به نحوی که حتی اعتراض در دیوان عدالت اداری مانع اجرای رای قطعی کمیسیون ماده 100 نمی باشد مگر اینکه تقاضای صدور دستور موقت از شعبه دیوان عدالت اداری شده و شعبه رسیدگی کننده در دیوان عدالت اداری اقدام به صدور دستور موقت مبنی بر منع اجرای رای کمیسیون ماده 100 نموده باشد. لازم به ذکر است شعب دیوان عدالت اداری اصولا در آرای جریمه از پذیرش دستور موقت خودداری می نمایند و در مواردی که رای کمیسیون 100 مبنی بر تخریب و قلع و قمع می باشد اقدام به صدور دستور موقت می نمایند.
نمونه دستور موقت جلوگیری از اجرای رای کمیسیون ماده 100
اجرای آراء تخریب کمیسیون ماده 100 توسط ماموران شهرداری صورت می گیرد که در قسمتی تحت عنوان اجرائیات در نواحی شهرداری ها، اجرای آراء کمیسیون انجام می شود البته با توجه به اینکه اصولا تخریب بناها نیاز به ورود به بنا دارد معمولا شهرداری با هماهنگی با دادستان و اخذ مجوز از دادستان اقدام به تخریب بنا می نماید و حتی در صورت ممانعت مالکین با هماهنگی دادستان و کسب دستور از دادستان با همراهی ماموران نیروی انتظامی محل اقدام به تخریب می نمایند.
اجرای رای جریمه دارای فرآیند متفاوتی است. اجرای رای جریمه فاقد راهکار مشخصی می باشد و طبق قانون شهرداری ها امکان اجبار مالکین به پرداخت جریمه نیست و تنها راهکاری که قانونگذار برای این موضوع قرار داده است قسمت اخیر تبصره 3 ماده 100 بیان می دارد « .. در صورتی که ذینفع از پرداخت جریمه خود داری نمود شهرداری مکلف است مجدداً پرو نده را بهمان کمیسیون ارجاع و تقاضای صدور رأی تخریب را بنماید. کمیسیون در این مورد نسبت بصدور رأی تخریب اقدام خواهد نمود. » البته هر زمان ذی نفع اقدام به پرداخت جریمه نماید اجرای رای تخریب متوقف می شود این موضوع در بند 11 بخشنامه بخش نامه انتظام بخشی به فرایند و عملکرد کمیسیون های ماده صد قانون شهرداری مورخ 1402 تصریح شده است که بیان می دارد « اجرای آرای تخریبی که به دلیل عدم پرداخت جریمه از سوی مالک یا ذینفع مستند به انتهای تبصره (۲) و (۳) ماده صد صادر شده یا میشود در صورت پرداخت با تعیین تکلیف جریمه منتفی است رأی تخریب صادره صرفاً جنبه ضمانت اجرا را داشته و پس از پرداخت جریمه موجبی برای اجرا باقی نمی ماند. »
اعتراض به آراء کمیسیون ماده 100 چگونه صورت می گیرد؟
وکیل متخصص دعاوی شهرداری در مواردی که شهروندان با آراء قطعی صادره از کمیسیون ماده 100 به ایشان مراجعه می نمایند ابتدا به زمان اعتراض به رای توجه می نماید. مهلت اعتراض به رای قطعی کمیسیون ماده 100 سه ماه از زمان ابلاغ رای می باشد. باید توجه داشت زمان ابلاغ رای با زمان صدور رای متفاوت است. همچنین باید رای صادره از کمیسیون ماده 100 به تمامی ذی نفعان ابلاغ شود و هریک از ذی نفعان از زمان ابلاغ رای به آن شخص 3 ماه مهلت اعتراض به رای را دارند. اعتراض به آراء قطعی کمیسیون در دیوان عدالت اداری صورت می گیرد که تاقبل از اصلاح قانون دیوان عدالت اداری، ابتدائا در شعب بدوی دیوان عدالت مطرح و رسیدگی می شد و رای صادره از شعب بدوی قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری بود ولیکن پس از اصلاح قانون مذکور در سال 1402 اعتراض به آراء کمیسیون مستقیما در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری و با شیوه رسیدگی تک مرحله ای صورت می گیرد که رای شعبه دیوان عدالت اداری می تواند مبنی بر تایید یا نقض رای قطعی کمیسیون ماده 100 باشد و در صورت نقض رای کمیسیون، موضوع جهت رسیدگی مجدد به کمیسیون هم عرض اعاده می شود و کمیسیون هم عرض مکلف است با توجه به رای شعبه دیوان عدات اداری مبادرت به رسیدگی و صدور رای نماید.
نمونه دادخواست اعتراض به رای کمیسیون ماده 100
ذی نفعان اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 چه کسانی هستند؟
آراء قطعی کمیسیون ماده 100 صرفا از جانب اشخاصی که ذی نفع در رای محسوب می شوند قابلیت اعتراض دارد. طبیعی است که مالک و شهرداری جزو ذی نفعان رای می باشند البته سابق بر این صرفا اعتراض به رای از سوی مالکان پذیرفته می شد و اعتراض شهرداری از سوی شعب دیوان عدالت اداری مورد پذیرش قرارنمی گرفت ولیکن با اصلاح قانون دیوان عدات اداری در سال 1402 این آراء از سوی شهرداری نیز قابل اعتراض می باشد. علاوه بر مالک و شهرداری ذی نفع دیگری هم در اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 وجود دارد و آن همسایه و مجاورین ملک دارای تخلفات ساختمانی می باشند که از رای صادره از کمیسیون ماده 100 متضرر شده اند چرا که مطابق آراء وحدت رويّه شماره 832 موّرخه21/12/1384 و 115 موّرخه 23/2/1392 هيأت عمومی ديوان عدالت اداری، همسايه مجاور ملک موضوع رأی کميسيون ماده صد قانون شهرداری ذينفع محسوب و حق طرح شکايت را خواهد داشت.
نمونه رای نقض رای کمیسیون ماده 100
با توجه به تخصصی و فنی بودن موضوع اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 و مطرح شدن موارد متنوعی در پروسه رسیدگی به این دعوا، مشاوره با یک وکیل متخصص و ارائه وکالت به ایشان می تواند موجب پیشگیری از متضرر شدن شهروند معترض به رای باشد. دکتر مصطفی جعفری سنوات مدیدی را به شکل تخصصی به مشاوره و وکالت در دعاوی مرتبط با شهرداری پرداخته و در زمینه اعتراض به رای کمیسیون ماده 100 نیز دارای تجارب موفقی می باشد که ذیلا نمونه برخی از آراء مأخوذه توسط ایشان با موضوع الزام شهرداری به صدور پروانه ارائه داده می شود.
برای مشاوره با وکیل متخصص شهرداری کلیک نمائید